Usamodzielnianie pełnoletnich wychowanków placówek i rodzin zastępczych

Usamodzielnienie pełnoletnich wychowanków

POMOC DLA OSÓB USAMODZIELNIANYCH – NA PODSTAWIE USTAWY O WSPIERANIU RODZINY I SYSTEMIE PIECZY ZASTĘPCZEJ

Kim jest osoba usamodzielniania?

OSOBA USAMODZIELNIANA – to osoba:

• powyżej 18 roku życia
• opuszczająca pieczę zastępczą,
• przebywająca dotychczas w pieczy zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub
• osoba, której pobyt w rodzinnej pieczy zastępczej ustał na skutek śmierci osób tworzących rodzinę zastępczą lub osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka, w okresie 6 miesięcy przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnianą pełnoletniości.

Kiedy rozpoczyna się proces usamodzielniania?

Proces usamodzielnienia formalnie zaczyna się co najmniej na 1 rok przed osiągnięciem przez nią pełnoletności. Wówczas osoba usamodzielniana wskazuje osobę, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przedstawia pisemną zgodę tej osoby.

Kto może być opiekunem procesu usamodzielniania?

OPIEKUNEM USAMODZIELNIENIA może być:

• osoba tworząca rodzinę zastępczą, prowadząca rodzinny dom dziecka,
• koordynator rodzinnej pieczy zastępczej,
• pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy rodzinie,
• osoba będąca w placówce opiekuńczo-wychowawczej albo regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej wychowawcą lub psychologiem,
• inna osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą

Osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą musi zostać zaakceptowana przez dyrektora powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego do ponoszenia wydatków na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie.

Indywidualny program usamodzielnienia

Program jest opracowywany przez osobę usamodzielnianą wspólnie z opiekunem usamodzielnienia co najmniej na miesiąc przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnianą pełnoletności, a następnie jest zatwierdzany przez dyrektora powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego do ponoszenia wydatków na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie.

Indywidualny programu usamodzielnienia określa w szczególności:

1. zakres współdziałania osoby usamodzielnianej z opiekunem usamodzielnienia;
2. sposób uzyskania przez osobę usamodzielnianą wykształcenia lub kwalifikacji zawodowych, pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz   w podjęciu przez osobę usamodzielnianą zatrudnienia.

Formy pomocy dla osób usamodzielnianych

Osobom usamodzielnianym przyznaje się pomoc na:

1. kontynuowanie nauki,
2. usamodzielnienie,
3. zagospodarowanie

Osobom usamodzielnianym udziela się pomocy w uzyskaniu

1. odpowiednich warunków mieszkaniowych
2. zatrudnienia

Ponadto zapewnia się pomoc prawną i psychologiczną.

W przypadku gdy osoba usamodzielniana przebywa w domu pomocy społecznej albo w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym lub przewlekle chorym, albo otrzymuje pomoc na podstawie ustawy o pomocy społecznej – ww. pomoc nie przysługuje.

Pomoc na kontynuowanie nauki

Pomoc na kontynuowanie nauki przyznaje się osobie usamodzielnianej, jeżeli kontynuuje naukę:

1. w szkole;
2. w zakładzie kształcenia nauczycieli;
3. w uczelni;
4. na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia;
5. u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego.

Wysokość pomocy wynosi nie mniej niż 595 zł miesięcznie.

Pomoc przyznaje się na czas nauki, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25. roku życia.

Pomoc przysługuje na czas trwania odpowiednio roku szkolnego, roku akademickiego, kursu albo przygotowania zawodowego.

Pomoc na usamodzielnienie

Pomoc na usamodzielnienie może zostać wypłacona, w zależności od ustaleń indywidualnego programu usamodzielniania, jednorazowo lub w ratach, nie później jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26. roku życia. W przypadku gdy osoba usamodzielniana otrzymuje pomoc na kontynuowanie nauki, pomoc na usamodzielnienie jest wypłacana po zakończeniu pobierania pomocy na kontynuowanie nauki.

Zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 28 lutego 2022 r. w sprawie wysokości kwot świadczeń przysługujących rodzinie zastępczej i prowadzącemu rodzinny dom dziecka oraz wysokości pomocy dla osoby usamodzielnianej (Dz. U. 2022r. poz. 292) od 1 czerwca 2022r. świadczenia będą wypłacane w następujących kwotach:

Wysokość pomocy na usamodzielnienie jest uzależniona od czasookresu pobytu w pieczy zastępczej i wynosi:

1. nie mniej niż 3 921 zł, dla osób usamodzielnianych z rodzin spokrewnionych jeżeli okres pobytu w pieczy zastępczej wynosi co najmniej 3 lata;
2. osoby usamodzielniane z rodzin niezawodowych, zawodowych, rodzinnych domów dziecka, placówek opiekuńczo-wychowawczych lub regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych:
   • nie mniej niż 7 839 zł - jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres powyżej 3 lat,
   • nie mniej niż 3 921 zł - jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres od 2 do 3 lat,
   • nie mniej niż 1 961 zł - jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres poniżej 2 lat, nie krócej jednak niż przez okres roku.

Pomoc na zagospodarowanie

Pomoc jest wypłacana jednorazowo, nie później niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26. roku życia w wysokości nie niższej niż 1782zł.

Pomoc na zagospodarowanie może być przyznana w formie rzeczowej.

Warunki uzyskania pomocy

• posiadanie zatwierdzonego programu usamodzielnienia
• spełnianie wymogów dotyczących okresu pobytu w pieczy zastępczej
• złożenie wniosku z zachowaniem właściwości miejscowej
• spełnianie określonych kryteriów dochodowych (pomoc pieniężna na usamodzielnienie i na zagospodarowanie)

Okres pobytu w pieczy zastępczej

Minimalny okres pobytu warunkujący przyznanie pomocy na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie oraz na zagospodarowanie w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą spokrewnioną wynosi co najmniej 3 lata, natomiast w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną- rok

Do okresów pobytu w pieczy zastępczej wlicza się również:

1. okresy pobytu w domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz w schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, specjalnym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii, zapewniającym całodobową opiekę, i młodzieżowym ośrodku wychowawczym, jeżeli orzeczenie sądu o umieszczeniu w pieczy zastępczej nie zostało uchylone;
2. okres pobytu osoby pełnoletniej w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, na zasadach określonych w art. 37 ust. 2.

Gdzie złożyć wniosek o przyznanie pomocy z tytułu usamodzielnienia?

Wszystkie formy pomocy dla osób usamodzielnianych warunkowane są złożeniem przez osobę usamodzielnianą wniosku.

Wniosek o przyznanie pomocy na kontynuowanie nauki i pomocy na usamodzielnienie osoba usamodzielniana składa w powiecie właściwym do ponoszenia wydatków na finansowanie pomocy na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie za pośrednictwem dyrektora powiatowego centrum pomocy rodzinie powiatu właściwego ze względu na miejsce pobytu osoby usamodzielnianej.

Wniosek o przyznanie pomocy na zagospodarowanie oraz o udzielenie pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych lub w uzyskaniu zatrudnienia składa się w powiecie właściwym ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej.

W przypadku cudzoziemców wniosek składa się w powiecie właściwym ze względu na miejsce pobytu osoby usamodzielnianej.

Decyzje w sprawie pomocy

Przyznanie oraz odmowa przyznania pomocy dla osoby usamodzielnianej na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie oraz na zagospodarowanie następuje w drodze decyzji. Udzielenie osobie usamodzielnianej pomocy w zatrudnieniu lub uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz zapewnienie pomocy prawnej i psychologicznej nie wymaga wydania decyzji.

Przyznania pomocy na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie lub na zagospodarowanie można odmówić w przypadku, gdy:

1. istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki zostanie przyznana;
2. osoba usamodzielniana przed osiągnięciem pełnoletności opuściła samowolnie pieczę zastępczą;
3. osoba usamodzielniana porzuciła naukę umożliwiającą jej przygotowanie zawodowe   i nie podejmuje zatrudnienia;
4. stosunek pracy z osobą usamodzielnianą został rozwiązany bez wypowiedzenia z winy pracownika;
5. osoba usamodzielniana bez uzasadnionej przyczyny uchyla się od podjęcia proponowanego jej zatrudnienia;
6. osoba usamodzielniana została skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

POMOC NA USAMODZIELNIENIE DLA OSÓB USAMODZIELNIANYCH – NA PODSTAWIE USTAWY O POMOCY SPOŁECZNEJ

Kto podlega ustawie?

Do osób usamodzielnianych opuszczających:

• dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie,
• dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży
• schronisko dla nieletnich,
• zakład poprawczy,
• specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy,
• specjalny ośrodek wychowawczy,
• młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę i młodzieżowy ośrodek wychowawczy

stosuje się ustawę z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej.

Ww. ustawę w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2011 roku stosuje się również do osób przed dniem 1 stycznia 2012 roku opuściły rodzinę zastępczą albo placówkę opiekuńczo – wychowawczą.

Formy pomocy

Osobą usamodzielnianą, zostaje objęta pomocą mającą na celu jej życiowe usamodzielnienie  i integrację ze środowiskiem przez pracę socjalną, a także pomocą:

1. pieniężną na usamodzielnienie;
2. pieniężną na kontynuowanie nauki;
3. w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym;
4. w uzyskaniu zatrudnienia;
5. na zagospodarowanie - w formie rzeczowej.

Warunkiem jest posiadanie zatwierdzonego programu usamodzielnienia

Zasady udzielania pomocy na kontynuowanie nauki

Pomoc tę przyznaje się osobie kontynuującej naukę w gimnazjum, szkole ponadpodstawowej, szkole ponadgimnazjalnej lub szkole wyższej w wysokości 30 % podstawy (1837zł. tj. 551,10 zł.) miesięcznie. Pomoc przyznaje się na czas nauki, do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat.

Warunkiem jest:

• pobyt w zastępczych formach co najmniej rok
• spełnienie kryterium dochodowego (200% dochodu na osobę samotnie gospodarującą lub 200 % kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie)
• przedłożenie zaświadczenia o kontynuowaniu nauki

Pomoc przyznawana jest po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego.

Zasady udzielania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie

Pomoc może być przyznana na zaspokojenie ważnej życiowej potrzeby osoby usamodzielnianej, w szczególności na:

1. polepszenie warunków mieszkaniowych,
2. stworzenie warunków do działalności zarobkowej, w tym podniesienie kwalifikacji zawodowych
3. pokrycie wydatków związanych z nauką osoby usamodzielnianej, innych niż wydatki, o których mowa w art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej jeśli osoba usamodzielniona spełnienia kryterium dochodowe (200% dochodu na osobę samotnie gospodarującą lub 200 % kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie)

Wysokość pomocy pieniężnej jest uzależniona od rodzaju opuszczanej jednostki i czasookresu pobytu i wynosi:

• 400 % podstawy (1837zł. tj. 7 348zł.) w przypadku domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie jeśli pobyt w nim trwał powyżej trzech lat
• 300 % podstawy (1837zł. tj. 5 511zł. ) w przypadku przebywania młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku szkolno - wychowawczym i zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich, przez okres trzech lat i dłużej
• 200 % podstawy (1 837zł.. tj. 3 674 zł.) w przypadku przebywania w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku socjoterapii zapewniającym całodobową opiekę, specjalnym ośrodku szkolno - wychowawczym i zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich, domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, przez okres od dwóch do trzech lat
• 100 % podstawy (1837 zł. tj. 1837zł.) w przypadku przebywania w w/w formach przez okres od roku do dwóch lat

Zasady udzielania pomoc na zagospodarowanie

Wartość pomocy na zagospodarowanie ustala się jako równowartość kwoty nie wyższej niż 300 % podstawy. W przypadku osoby niepełnosprawnej z ustalonym umiarkowanym bądź znacznym stopniem niepełnosprawności pomoc tę ustala się w wysokości równowartości 300 % podstawy. Zgodnie z zapisami rozporządzenia w skład pomocy mogą wchodzić:

1. materiały niezbędne do przeprowadzenia remontu i wyposażenia mieszkania,
2. niezbędne urządzenia domowe,
3. pomoce naukowe,
4. sprzęt rehabilitacyjny,
5. sprzęt, który może służyć do podjęcia zatrudnienia.

.

Gdzie można uzyskać szczegółowe informacje?

Osoby zainteresowane uzyskaniem szczegółowych informacji nt. usamodzielniania wychowanków mogą zgłaszać się osobiście do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Przysusze ul. Szkolna 3, 26- 400 Przysucha tel. 48 675 55 17